Onaylanmış Kişi Statüsü

23 Aralık 2003 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan Gümrük Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına İlişkin Yönetmelik ve buna istinaden 23 Ocak 2004 tarihli Resmi Gazetede yayınlanan 31 Seri No’lu Gümrük Genel Tebliği ile Onaylanmış Kişi Statüsünde önemli değişiklikler gerçekleştirildi.

Bundan böyle, Onaylanmış Kişi Statüsü firmanın yapısı ve büyüklüğüne göre A, B ve C sınıfı olmak üç ayrı kategoride verilmektedir.

ONAYLANMIŞ KİŞİ STATÜSÜ ALMA ŞARTLARI

Bazı kanunlardan ceza almamış olmak, vergi borcu, gümrük vergisi ve ceza borcu bulunmamak gibi daha önce de var olan şartları bir yana koyarsak söz konusu sınıflar için temel farklılıklar şu noktalardadır:


Bu statülerden birini almak için Gümrükler Genel Müdürlüğü’ne başvurulması gerekmektedir. Başvuru şekli ve belgeler için tebliğin metnine bakılması gerekir.

BU STATÜLERİN SAĞLADIĞI HAKLAR

En çok merak edilen husus hangi sınıfın hangi haklara sahip olduğu noktasındadır. Yönetmelikte ve Tebliğde şu ifade kullanılmaktadır:

“A Sınıfı Onaylanmış Kişi Statü Belgesi alan kişiler, B ve C Sınıfı Onaylanmış Kişi Statü Belgesi alan kişilerin sahip oldukları hak ve yararlanacakları uygulamalardan; B Sınıfı Onaylanmış Kişi Statü Belgesi alan kişiler ise, C Sınıfı Onaylanmış Kişi Statü Belgesi alanların sahip olacakları hak ve yararlanacakları uygulamalardan yararlanabileceklerdir.”

Bu nokta akılda kalmak şartıyla A, B ve C sınıfı belge sahiplerinin haklarını şu şekilde özetleyebiliriz:


Ayrıntıları tebliğ metninde bulabileceğiniz tanınan bu haklar kısaca şu şekilde özetlenebilir.

Eksik Beyan

Sadece bilgisayar sistemi (BİLGE) bulunan gümrüklerde uygulanır. İhracat ve İthalatta Onaylanmış Kişi Statüsü Belgesine sahip kişilere eksik bilgi ve/veya belge ile beyanname verme hakkı tanınır. Bu belgeler beyanname tescil tarihinden itibaren 1 ay içinde tamamlanmak zorundadır. Beyan sahibinin talebiyle ve geçerli mazeretle 3 aya kadar ek süre verilebilir.

“Belge sahibi kişiler, orijinal fatura, A.TR dolaşım belgesi ve EUR.1 dolaşım sertifikası, ödeme şekli gereği ibrazı gereken navlun makbuzu ve sigorta poliçesi ile menşe şahadetnamesi, işlenmiş tarım ürünlerinin serbest dolaşıma sokulması halinde gereken işlenmiş tarım ürünleri analiz sonuç raporu belgelerinden bir veya daha fazlasının eksik olması halinde, eksik belge ile rejim beyanında bulunabilirler.”

Ayrıca, götürü teminat sisteminden yararlanan Onaylanmış Belge Statüsü sahipleri eksik beyan ile de indirimli veya sıfır gümrük oranlarından ve muafiyet hükümlerinden yararlanabilir. Belgeler tamamlanamadığı takdirde tüm vergiler ve gerekirse ceza tahakkuk ettirilir.

Basitleştirilmiş Kontrol

“Basitleştirilmiş kontrol yöntemi, risk kriterlerine göre, belge kontrolü ve fiziki muayene yapılmadan teslim edilen eşyanın teslimden sonra gümrük beyannamesi ile ticari belge ve verileri incelenerek gerektiğinde eşyanın fiziki muayenesinin imalathane, fabrika, özel depo, işyeri ve benzeri yerlerde yapılmasını ifade eder.”

Risk kriterlerine göre basitleştirilmiş kontrole tabi tutulan gümrük beyannameleri muayene memurlarınca incelenerek beyanname üzerindeki bilgilerle ekli belgeler karşılaştırılır. Beyan edilen bilgiler ve belgeler tutarlı olursa beyanname imzalanır. Aksi takdirde idare amirinin izniyle muayene memurları eşyanın bulunduğu depo ya da işletmeye giderek fiziki kontrol yaparlar.

Onaylanmış İhracatçı Yetkisi

Onaylanmış İhracatçı yetkisine sahip firmalar A.TR belgelerini kendileri doldurup sorumluluğu kendileri üstlenebilmektedirler. Bu tür özel A.TR belgeleri odalarca tasdik ya da gümrüklerce vize edilmemektedir. Bu yetkiyi sadece A ve B sınıfı Onaylanmış Kişi Statüsüne sahip firmalar alabilmektedir.

Bu tür özel A.TR formları Odalardan temin edilmektedir fakat alabilmek için A veya B sınıfı belgeye sahip olduğunu ibraz etmek gereklidir. Ayrıca, B sınıfı firmaların önceden TOBB tarafından odalara bildirilmiş olması gerekmektedir. Bu A.TR belgesinin ikinci nüshası ihracat beyannamesine eklenmelidir.

Dış Ticaret Sermaye Şirketleri vasıtasıyla yapılan ihracatlar firma adına yapılmış ihracata sayılmaktadır.