İhracat Dövizlerinin Yurda Getirilme Süreleri ve İlgili Yükümlülükler

İhracat bedeli dövizlerin, 1567 sayılı Türk Parasının Kıymetinin Korunması Kanunu, bu Kanun'a bağlı olarak çıkartılan 32 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı, Hazine Müsteşarlığı tarafından yayımlanan muhtelif tebliğler ve Merkez Bankası genelgeleri tarafından belirlenen süreler içinde yurda getirilerek bankalar veya özel finans kuruluşlarına satılması gerekmektedir. İhracat ya da ihracattaki ödeme şekline bağlı olan bu süreler aşağıda verilmiştir:

• Akreditif (180 gün)
• Vesaik Mukabili (180 gün)
• Mal Mukabili (180 gün) Konsinye Ihracat (180 gün)
• Serbest Bölge ve Gümrüksüz Antrepolara Yapilan ihracat (180 gün)
• Fuar ve Sergilerde Yapilan Satislar (180 gün)
• Kumanya Satislari (80 gün)
• Geçici ihracat (90 gün)
• Hariçte Isleme Rejimi Kapsamindaki Mallarin Kesin Satisi (90 gün)
• Kitap, Gazete, Mecmua Ihracati (365 gün)
• Müteahhit Firma Ihracati (365 gün)
• Arnavutluk,Bulgaristan,Iran, Polonya Romanya ve Eski SSCB Yerine Kurulan Ülkelere Ihracat (365 gün)
• Yugoslavya Federal Cumh. Slovenya,Hirvatistan,Makedonya, Bosna Hersek (270 gün)
  Kredili ihracat (90 gün)
• Ticari Kiralama Yoluyla Ihracat (90 gün)

İhracat bedelleri prensip olarak yurt dışından getirilmek zorundadır. Çeşitli kaynaklardan elde edilen dövizlerin ihracata aracılık eden bankalara tevdi edilmesi suretiyle ihracat hesabının kapatılması mümkün değildir. Ancak 50 bin ABD Dolarına kadar olan bedellerle, İran, Irak, Suriye ve dağılan SSCB yerine kurulan ülkelere yapılan ihracatlarda ihracat hesabının yurt dışından gelen dövizle kapatılması zorunluluğu bulunmamaktadır.

İhracat bedelleri peşin olarak tahsil edilmiş ise, bunun da ihracattan önce banka veya özel finans kuruluşlarına satılarak Döviz Alım Belgesine bağlatılması gerekmektedir. Peşin döviz ve ihracat prefinansmanı şeklinde yurda gelen ihracat bedellerinin karşılığı olan ihracatın döviz alımını müteakip en geç bir yıl içerisinde yapılması gerekir. Eğer prefinansman veya peşin döviz şeklinde gelen ihracat bedelleri karşılığı olan ihracatlar bir yıl içerisinde yapılamaz veya tasfiye yada mahsuben iade suretiyle ihracat hesabı kapatılmaz ise, ihracatçı firmaların yabancı kaynaklı bir kredi kullandığı varsayılarak, normal kredilerden tahsil edilen Kaynak Kullanımı Destekleme Fonu bunlardan da tahsil edilmektedir.

Firmalar ihracat bedelini süresi içerisinde yurda getirerek bir banka yada özel finans kuruluşuna satmak ve ihracat taahhüt hesabını kapatmaktan sorumludur. İhracatla ilgili gümrük beyannamesi, ile birlikte gümrük idarelerinde işlem görmüş olan fatura ve döviz alım belgesinin ihracata aracılık eden bankaya ibraz edilmesi suretiyle ihracat hesabı kapatılmış olur.

İhracat bedelleri kambiyo mevzuatında belirtilen süreler içerisinde yurda getirilip, bankalar veya özel finans kuruluşlarına satılarak, Döviz Alım Belgesi'ne bağlatılamaz ise, bunun nedeninin kambiyo mevzuatında tanımlanmış mücbir sebep hallerinden biri olduğunun ispatı koşulu ile, ek süre alınması mümkün bulunmaktadır. Bu şekilde süre uzatımlarına olanak veren mücbir sebep halleri aşağıda verilmiştir:

-İthalatçı ve ihracatçı firmanın iflası, infisahı, ithalatçı firmanın konkordato ilanı, şahıs firmalarında firma sahibinin ölümü,
-Grev, lokavt ve avarya hali,
-İthalatçı memleketin resmi kararı ile ihracat bedelinin gönderilmemesi,
-Tabi afet, harp ve abluka hali,
-Malların kaybı, hasara uğraması veya imha edilmesi,
-İhtilaf sebebi ile dava açılması veya tahkime başvurulması.